Miras Hukuku
Yeni bir yazı dizisi ile karşınızdayım. Yoğun iş temposundan dolayı küçük bir ara vermiştik. Bundan sonra bu kadar uzun bir ara olmayacak.
Konumuz Mirasın Paylaştırılması.
Miras bırakana muris, miras kalan kişiye mirasçı, kalan tüm mallara, hak ve alacaklara aynı zamanda paralarına tereke, yani miras olarak tanımlanır. Birinden, bir akrabanızdan miras kaldığında hemen sevinmemek gerekir. Kalan şey bir terekedir. Yani hem mallar kalmıştır hem de borçlar. Bunların toplamı pozitif çıkarsa o zaman sevinebilirsiniz.
Miras paylaştırılması yapılırken ilk bakılacak husus zümre olayıdır. Zümre birbirinden olma veya doğma şeklinde ortaya çıkan aile topluluğuna denir. Türk Medeni Kanunu’nda üç zümre vardır. Birinci zümre mirasçıları alt soydur. Miras bırakanın; çocukları, torunları, torunlarının çocukları şeklinde devam eder. Eğer miras bırakanın çocuğu kendisinden önce ölmüş ise kalan pay, çocuğunun alt soyuna kalacaktır.
Bunu şu şekilde örneklendirebiliriz.
Mesela K öldüğünde; A, B ve C şeklinde üç çocuğu olsun. Mirası eşit şekilde paylaşırlar. A, B ve C her biri üçte bir (1/3) oranında pay alırlar.
Diyelim ki K’nın çocuğu A, K ‘dan önce ölmüş, A’nın da Y ve Z isimlerimde iki çocuğu var ise A’nın payı direk onun alt soyuna geçer. Üçte bir (1/3) pay ikiye bölünerek; Y’nin payı (1/6) ve Z’nin payı ise (1/6) şeklinde paylaştırılır. Bu örnekte eşin olmadığı düşünülmüştür.
Miras (Tereke) 90.000 TL ise önce üçe bölünür, her çocuğa 30.000 TL verilir. A’nın payı yine çocuk sayısına bölünerek 15.000 TL şeklinde Y ve Z’ye dağıtılır.
Eğer birinci zümrede tek bir mirasçı bile varsa; miras ikinci zümreye çıkmaz. İkinci zümrede Anne ve baba yer alır. Eğer bunlar miras bırakandan önce ölmüşse bunların yerini kardeş ve kardeş çocukları alır.
Şöyle bir örnek daha verebiliriz.
100.000 TL bir tereke olduğunu düşünelim:
A ölmüş, bekar ve altsoyun olamadığını düşünelim. Altsoy yani birinci zümrede kimse bulunmadığından miras ikinci zümreye yani üstsoy olan anne ve babaya kalır. 100.000 TL ikiye bölünür. Eğer ki anne veya baba çocuklarından önce ölmüş ise bunlara kalan pay onların alt soyuna geçecektir, yani ölenin kardeşlerine ve kardeşleri de ölmüşse onların çocuklarına geçer.
Üçüncü zümre ise nene ve dede; eğer onlar da yoksa amca dayı hala ve teyzeye miras kalır. Üçüncü zümrede de kimse yoksa miras devlete kalacaktır.
Olayı şöyle özetlersek:
Ben öldüm; çocuğun varsa miras onlara paylaştırılır, çocuğum yoksa miras anne, babama ve onların alt soyuna kalır.
Eğer anne, babam kardeşim ve yeğenim yoksa; miras nenem, dedem ve onların alt soyuna yani amca, dayı, hala ve teyzeme kalacaktır.
Şimdi gelelim miras bırakan öldüğünde sağ kalan eşin durumuna:
- Eş eğer birinci zümre ile mirasçı ise; mirasın dörtte birini (1/4) alır, kalanı altsoy aralarında paylaşır.
- Eğer ikinci zümre ile mirasçı ise; mirasın ikide birini (1/2) alır, kalanı ikinci zümre paylaşır.
- Eğer ki eş üçüncü zümre mirasçı ise; mirasın dörtte üçünü (3/4) alır, kalanını üçüncü zümre paylaşır.
Evlatlığın durumu biraz ilginç. Evlat edinene; evlatlık çocuk ve onun altsoyu mirasçı oluyor. Ama evlat edinen evlatlığın mirasçısı olamıyor.
Şu şekilde somutlaştıralım:
Ben bir çocuğu evlat edindim. Eğer ben ölürsem; Evlat edindiğim çocuk benim alt soyum oluyor. Yani birinci zümre olarak mirastan pay alıyor. Fakat evlatlık öldüğünde ben onun mirasından pay alamıyorum.
Hukuk Öğretir internet sitesinin Blog köşesinde bu tarz güncel mevzuat değerlendirmesini yaptığımız yazılar, Hukuki metinler, araştırma yazıları paylaşmaya devam edeceğiz.
Bir başka yazımızda görüşünceye dek “Hoş ol, Hoşca kal.”
Sen istemesen de @hukuköğretir.
Murat AKSEL